De kerkgebouwen van Gelderse Kerken
Dorpskerk, AerdtIn het kleine dijkdorp Aerdt staat een forse dorpskerk. De toren dateert al van rond 1300, het gotische koor stamt uit de tweede helft van de 15de eeuw. In 1609 ging de oorspronkelijk katholieke kerk over naar de protestanten. Het kerkgebouw wordt gebruikt voor sociale en culturele activiteiten. |
Oude Sint-Victorkerk, BatenburgDe kerk is in de middeleeuwen gebouwd als zaalkerkje. Na de verwoesting tijdens de Nederlandse Opstand zijn alleen het laatmiddeleeuwse driebeukige schip en de torenromp in ere hersteld. In de kerk is een grafzerk uit 1429 van Gijsbert van Bronckhorst Batenburg aanwezig, een romaans doopvont uit de 13de eeuw en een preekstoel, doophek, banken en grafzerken uit de 17de eeuw. Het orgel is een De Crane-orgel uit 1770. |
Kapel Bronkhorst, BronkhorstDe kapel is gesticht door Gijsbert van Bronkhorst en zijn echtgenote in 1344 en kent een lange geschiedenis van verval en herstel. Tussen 1842 en 1932 is het gebouw lange tijd gebruikt als schoollokaal. In de jaren 1960-1962 is de kapel grondig gerestaureerd en in de oude staat teruggebracht. Deze charmante kapel wordt regelmatig ingezet als expositieruimte. |
Sint Lambertuskerk, BurenDe geschiedenis van de Sint Lambertuskerk gaat terug tot het jaar 1395. In dat jaar is de kapel die de Heer van Buren in 1367 had laten bouwen, tot parochiekerk verheven. Op 8 juli 1551 is Willem van Oranje in deze kerk getrouwd met zijn eerste vrouw, Anna van Buren. Hun dochter Maria ligt in deze kerk begraven. |
Sint-Joriskerk, DremptDe Sint-Joriskerk is gewijd aan Sint Joris, de heilige Georgius, van wie de traditie vertelt dat hij een draak versloeg en daarmee het leven van een koningsdochter redde. Drempt werd in 731 gesticht door Karel de Grote. De kerk van Drempt werd in datzelfde jaar nog gebouwd. In 1067 wordt de Sint-Joriskerk voor het eerst in de archieven genoemd. Daarvoor heeft er vermoedelijk een houten kapel gestaan. De verbrandingsresten daarvan zijn op de fundering van ijzeroer gevonden. |
Maartenskerk, EttenDe Maartenskerk is de oudste kerk in Etten. Het is een eenbeukige kerk uit 1442 met een driezijdig gesloten koor. De romaanse toren is van tufstenen gebouwd. In 1945 is de kerk zwaar beschadigd. Van 1948 tot 1956 is het kerkgebouw hersteld. |
Oude Calixtuskerk, GroenloDe Oude Calixtuskerk is een laatgotische pseudobasiliek van aanzienlijke afmetingen. De toren is ouder dan de rest van de kerk en was al in 1371 in aanbouw. Het koor is omstreeks 1440 gebouwd, samen met een traptoren en de noordkapel. In het koor zijn restanten van laatmiddeleeuwse muurschilderingen en een romaans doopvont aanwezig. |
De Kluntjespot, HaarloAan de rand van het dorpje Haarlo staat op een natuurlijke verhoging tussen statige eikenbomen een klein achtkantig kerkje, bijgenaamd de Kluntjespot. Deze naam is ontleend aan de achtkantige (suiker)klontjespot, die vroeger in gebruik was in veel huishoudens. De prachtige ligging en de ronde opstelling van de banken maken dit kerkje tot een bijzonder monument. |
Dorpskerk of Petrus-en-Pauluskerk, Hoog-KeppelDe 12de-eeuwse toren van tufsteen is het oudste onderdeel van deze oorspronkelijk aan Petrus en Paulus gewijde kerk. De verhoging uit de 14de eeuw kenmerkt zich door de speklagen. Omstreeks 1400 is aan de toren een nieuw driebeukig schip met eenbeukig koor toegevoegd. In de 18de eeuw zijn de zijbeuken gesloopt, maar de bouwsporen getuigen nog altijd van hun aanwezigheid. |
St.-Lambertuskerk, Kerk-AvezaathDe St.-Lambertuskerk is een gotische kerk op de fundamenten van een tufstenen vroeg-romaanse kerk. Het kerkgebouw heeft een hoog en rijzig koor uit circa 1500 en een neogotisch schip. De 14de-eeuwse schilderingen op de pijlers zijn bewaard gebleven. De oorspronkelijke preekstoel uit 1772 is door brand verwoest, de huidige preekstoel is afkomstig uit de Broederenkerk te Zutphen. |
H.-Antonius-van-Paduakerk, KranenburgDe H.-Antonius-van-Paduakerk is een neogotische driebeukige kruisbasiliek. De kerk is ontworpen in 1855, het is de oudste bewaard gebleven kerk van de bekende architect P.J.H. Cuypers. Tegenwoordig is er het Heiligenbeeldenmuseum gevestigd. |
Oude Kerk of Dorpskerk, LeurHet middeleeuwse kerkje van Leur, omringd door eikenbomen en gelegen op een verhoogd kerkhof, verraadt vele bouwfasen. De grafkapel tegen de zuidzijde van het koor is van de families Van Balveren en Van Verschuer. Het torenportaal deed ooit dienst als dorpsgevangenis. |
Martinuskerk of Maartenskerk, RijswijkDit witte kerkje met haar scheefstaande toren is duidelijk zichtbaar vanaf het omringende water. Volgens overlevering zou de kerk in Rijswijk zijn gesticht door Switbertus (713), een metgezel van Willibrordus. Van een zelfstandige parochie is in de archieven pas sprake in 1348. De huidige driebeukige vorm stamt uit het midden van de 16de eeuw. |
Remigiuskerk, SteenderenDe Remigiuskerk is een karakteristiek gebouw midden in het dorp Steenderen. De eerste bekende vermelding van de kerk stamt uit 1217. De huidige Remigius, een laatgotische pseudobasiliek, is gebouwd in de 15de eeuw. |
Grote Kerk, WageningenDe Grote Kerk is een driebeukige kruiskerk aan het marktplein van Wageningen. Wageningen staat bekend als Stad der Bevrijding en die historische betekenis is terug te vinden in het gebrandschilderde herdenkingsraam 1940-1945 in het koor van de kerk. |
Walburgiskerk, ZutphenDe Walburgiskerk behoort tot de top 100 der Nederlandse UNESCO-monumenten. De kerk dateert in opzet van circa 1050. Tweehonderd jaar later is hij grondig verbouwd. Tussen de 13de en de 16de eeuw bereikte hij zijn huidige vorm en omvang. De Librije, tegen de zijkant van het koor gebouwd, is een van de weinige nog overgeleverde kettingbibliotheken ter wereld. |
Synagoge, ZutphenDe synagoge is in 1879 gebouwd naar een ontwerp van D. Lijsen. Het gebouw heeft een karakteristieke voorgevel met rondboogfriezen. Na de Tweede Wereldoorlog werd de synagoge in gebruik genomen als machinefabriek en werd er een verdiepingsvloer in gemaakt. Na de inwijding in 1985 is het gebouw weer in gebruik genomen als synagoge. De rechthoekige zaal met zijbeuken op de eerste verdieping wordt door de joodse gemeenschap gebruikt voor diensten, onderwijs en lezingen. |
Grote of Sint-GudulaKerk, LochemDe Grote Kerk is een driebeukige, laatgotische hallenkerk met driezijdig gesloten koor, nevenkoor en een half-ingebouwde toren. In de kerk zijn de resten van oudere kerkgebouwen terug te zien. In de kerk bevindt zich een meer dan duizend jaar oude gedachtenissteen en een paar middeleeuwse muurschilderingen. |
